Ξημερώματα της 20ης Ιουλίου, οι σειρήνες χτυπούν σε όλη την Κύπρο και ξυπνούν τις μαύρες μνήμες της τουρκικής εισβολής του 1974. Κάθε φορά προστίθεται άλλος ένας χρόνος στο βάρος που κουβαλά πάνω του το νησί, χρόνια γεμάτα αβάσταχτο πόνο, άσχημες μνήμες, εικόνες που δεν πρόκειται να ξεχαστούν, θύμησες των ανθρώπων που χάθηκαν, λαχτάρα για επιστροφή και ελπίδα.
Όσα χρόνια κι αν περάσουν, οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεχάσουν. Ο πόνος της προσφυγιάς δεν σβήνει, κι ας έφτιαξαν τη ζωή τους μετά, κι ας προχώρησαν παρακάτω. Οικογένειες αναζητούν ακόμη τους δικούς τους και ελπίζουν πως κάποια στιγμή θα μάθουν νέα για τους αγνοούμενους συγγενείς τους. Η τουρκική σημαία “κοσμεί” ακόμη τον Πενταδάχτυλο, είναι ορατή από χιλιόμετρα μακριά στον δρόμο προς την Λευκωσία.
Ο πόλεμος είναι μόνο βία. Και κάποιοι την έζησαν από πρώτο χέρι. Όπλα, τανκς, βιασμοί, αιχμαλωσίες, βασανισμοί, δολοφονίες. Ο φόβος του θανάτου. Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής έγιναν εκατέρωθεν εγκλήματα πολέμου και χάθηκαν χιλιάδες άνθρωποι με μεγάλη αγριότητα. Όσοι έζησαν, κουβαλούν αυτή την αγριότητα μέσα τους έως και σήμερα και θυμούνται περιστατικά που δύσκολα σβήνονται από το μυαλό.
Γύρω στις 150.000 άνθρωποι (πάνω από το ένα τέταρτο του συνολικού πληθυσμού και το ένα τρίτο των Ελληνοκυπρίων) προσφυγοποιήθηκαν. Ένα χρόνο αργότερα, 60.000 περίπου Τουρκοκύπριοι, μετακινήθηκαν από τις ελεύθερες νότιες περιοχές, στις ελεγχόμενες από τις τουρκικές δυνάμεις βόρειες περιοχές.
Το 1983, ανακηρύχθηκε η Τούρκικη Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου, αναγνωρισμένη μόνο από την Τουρκία, το λεγόμενο “ψευδοκράτος”. Η διεθνής κοινότητα θεωρεί τα εδάφη αυτά ως κατεχόμενα από τις τουρκικές δυνάμεις περιοχή της Δημοκρατίας της Κύπρου και η κατοχή εξακολουθεί να θεωρείται παράνομη, ωστόσο, το κυπριακό ζήτημα δεν έχει λυθεί. Οι συνεχείς συνομιλίες και οι διαπραγματεύσεις, οδηγούν τις πλείστες φορές σε αδιέξοδο, αλλά ο πόνος της προσφυγιάς παραμένει ζωντανός, όπως και οι μαύρες μνήμες του πολέμου. Παναγιώτα Κλεάνθους 20 Ιουλίου 2020 06:18 – news247.gr
Ως πούχω πάνω μου πνοήν στην Ζώθκιαν εν ο νους μου
Αγαπητοί μου χωρκανοί πρώτα καλησπερίζω,
Στον τόπο που βρεθήκαμεν τζιαι που καρκιάς δακρύζω
Δακρύζω που βρεθήκαμεν δαμαί πολλοί Ζωθκιάτες,
Που μας εξεσπιτώσασιν τζιαι πιάσαμεν τις στράτες.
Σήμερα κάθε πρόσφυγας εν’ το παράπονό του,
Που ‘φυεν που το σπίτιν του τζι’ έχασεν το χωρκόν του.
Είτε φτωχός είτ’ άρκοντας σγιαν του τη μέρα,
Εγιόρταζεν ο χωρκανός τζιαι ξένους εκαρτέραν.
Γνωστούς αλλά τζιαι άγνωστους να τους φιλοξενήσει,
Στο παναϊρι του χωρκού να τους ευκαριστήσει.
Στην εκκλησία του Σταυρού να κάμουν λειτουργία,
Να προσκυνήσουν τον σταυρό, να κάμουν λιτανεία.
Που το χωρκόν μας σήμερα είμαστιν εξορία,
Εθκειώξασιν τους χωρκανούς τζι’ αλλόθρησκοι επήαν.
Ως που ‘ν’ να πάει το κακόν νάμαστον ξωρισμένοι,
Μέσ’ το δικό μας το νησί, μέσα στους ξένους ξένοι.
Σταυρέ μου πανσεβάσμιε, ο Πλάστης μου σταυρώθην,
Η Κύπρος που τα βάσανα τζιαι να ελευθερώθην.
Εις το χωρκόν μας ν’ ακουστεί να παίξει η καμπάνα,
Τζιαι νάβρει μάνα το παιδίν τζιαι το παιδί την μάνα.
Θέλω να ζήσω σύντομα τη Ζώθκια να πατήσω,
Τζιει μέσα π’ αναγιώθηκα πάλε να κατοικήσω.
Ως πούχω πάνω μου πνοήν, στην Ζώθκιαν εν ο νους μου,
Τζιει μέσα θέλω να θαφτώ, δίπλα που τους γονιούς μου.
Να κάμνουμεν παράκληση τζιαι να προσευχηθούμεν,
Οι πρόσφυγες στα σπίθκια τους, ούλοι μας να στραφούμεν.
Από το βιβλίο «τα θκιαλεχτά τραούθκια του Κυριάκου Κυριλλή» το οποίο εξέδωσε ο σύλλογος αποφοίτων ανωτέρων σχολών Ζώδιας το 1994
Εφημερίδα Η ΖΩΔΙΑ – Ιούλιος 2021 φ. 177