Είναι ασφαλώς γνωστές εδώ οι ιστορίες των Αρκάδων οικιστών της Κύπρου. Τις μνημονεύω συνοπτικά, αποτίνοντας στα πάτρια εδάφη τους τον νενομισμένο φόρο τιμής: Ο Αγαπήνωρ, που ηγήθηκε των Αρκάδων στην Τροία, μετά το τέλος του δεκάχρονου πολέμου εξώκοιλε με τους συντρόφους του στην Κύπρο κι έγινε οικιστής της Πάφου και ιδρυτής του ιερού της Αφροδίτης στην Παλαίπαφο. Χρόνια ύστερα η καταγόμενη από τον Αγαπήνορα Λαοδίκη έστειλε στην Τεγέα στην Αλέα Αθηνά έναν πέπλο με επίγραμμα που δήλωνε συνάμα την καταγωγή της: Της Λαοδίκης είν’ αυτός ο πέπλος. Στη δική της αφιέρωσε Αθηνά στη μεγάλη της πατρίδα απ’ την Κύπρο την πανίερη. Κι ένα περίφημο επίγραμμα από τον Αριστοτελικό Πέπλο (: Για τον Αγαπήνορα) μαρτυρεί εις τους αιώνας των αιώνων: Απ’ την Τεγέα ο άρχοντας αυτός ο Αγαπήνωρ του Αγκαίου ο γιος, των Πάφιων των πελτοφόρων βασιλιάς, θαμμένος είν’ εδώ (στην Κύπρο).
Ο Ελληνισμός της μεγαλονήσου έχει ρίζες πολυαίωνες και βαθιές, Πελοποννησιακές κατά κύριον λόγο, εν πολλοίς Αρκαδικές. Προσμαρ-τυρούν αδιάψευστα η πανάρχαια Αρκαδοκυπριακή διάλεκτος και τα πάμπολλα κοινά τοπωνύμια, που επιβιώνουν από τη μακρινή αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όπως (π.χ.) τα Βᾶσ(σ)α καὶ Γεροβᾶσα καὶ Γερᾶσα στην Κύπρο / Βᾶσσαι στην Ἀρκαδία ‒ Ζωτία και Ζώτεια > Ζώδ(ε)ια στην Κύπρο (: το κατεχόμενο εδώ και 44 χρόνια χωριό μου, από τον Ζωτεάταν Ἀπόλλωνα του Άργους και το ομώνυμο Αρκαδικό χωριό, Ζωνάτι και Ζουνάτι στους νεώτερους χρόνους, τη σημερινή πανέμορφη Ζώνη).
Έντονη ήταν στην αρχαία Κύπρο και είναι μέχρι σήμερα -σε πείσμα των επάλληλων κατακτητών– η αίσθηση των πανάρχαιων Ελληνικών καταβολών, και εντυπωσιακή η μαζική συμμετοχή των Κυπρίων στους διαχρονικούς εθνικούς αγώνες ελευθερίας: στην Ιωνική επανάσταση κατά των Περσών και στις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου· στους Ακριτικούς αγώνες· στην Επανάσταση του ’21, με εθελοντές στο πλευρό του Κολοκοτρώνη κι άλλων οπλαρχηγών, με γενναία οικονομική ενίσχυση του Αγώνα, με απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού και άγρια σφαγές την 9η Ιουλίου 1821· στις Κρητικές επαναστάσεις και στον ατυχή πόλεμο του 1897· στον Μακεδονικό αγώνα και στη Μικρασιατική εκστρατεία, στους Βαλκανικούς και στους Παγκόσμιους πολέμους. Επιστέγασμα ο ανυπέρβλητος απελευθερωτικός αγώνας του 1955-’59, με μάρτυρα συγκλονιστικό τα Φυλακισμένα Μνήματα και με ήρωες υπερομηρικούς σαν τον Γρηγόρη Αυξεντίου.
Παρά τους γενναίους αγώνες και τις θυσίες, όμως, τα άνομα συμφέροντα των ισχυρών της γης και τα ανεπίτρεπτα λάθη μας δεν άφησαν να οδηγηθεί το καράβι της Ένωσης με τη μητέρα Ελλάδα σε υπήνεμο λιμάνι. Κι ήρθαν τον Ιούλιο του 1974 οι Τούρκοι εισβολείς να φέρουν ξανά (όπως το 1571) τη συμφορά, κρατώντας έκτοτε υπό κατοχή το 37% σχεδόν του κυπριακού εδάφους.
ΣΑΡΑΝΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ από τότε κι ο εφιάλτης δεν λέει να περάσει. Είναι εκεί να μας τον αυγατίζει ο Αττίλας, με την τούρκικη σημαία να μολύνει προκλητικά τον Πενταδάκτυλο. Είναι εδώ, στον ύπνο και στον ξύπνιο μας, οι χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι της Κυπριακής τραγωδίας, Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες (ανάμεσά τους οι Αρκάδες ήρωες Σωτήριος Κουρούνης και Λάμπρος Νικητόπουλος, Αναστάσιος Κρατημένος και Παναγιώτης Ηλιόπουλος). Είναι εκεί οι 300 ελεύθεροι πολιορκημένοι της Καρπασίας (όσοι απέμειναν από τους 8.000 εγκλωβι-σμένους του 1974), η βρυκολακιασμένη (πόλη φάντασμα) Αμμόχωστος, τα συλημένα αρχαιολογικά μνημεία και οι εκκλησιές μας (τζαμιά ή χαμάμ, σταύλοι των ζώων ή αποθήκες, όσες δεν είναι ερειπωμένες) και τα σκορπισμένα κόκκαλα των προγόνων στα καταστραμμένα νεκροταφεία.
ΣΑΡΑΝΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ πέρασαν από το κατάμαυρο καλοκαίρι του 1974. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι από το 2004 πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μα η πολυπόθητη λύση του μεγάλου Εθνικού μας θέματος δεν ήρθε. Κι αν ερχόταν με όσα πρόβλεπε το πέμπτο Σχέδιο Ανάν, ή με όσα απαιτούσε η Τουρκία στις τελευταίες συνομιλίες, η λύση δεν θα ήταν στοιχειωδώς δίκαιη και λειτουργική, ούτε –επομένως– βιώσιμη.
Απαράγραπτο, έτσι, μένει το χρέος μας να αγωνιστούμε μονιασμένοι για μια Κύπρο επανενωμένη, χωρίς κατοχικά στρατεύματα και κηδεμόνευση από ξένους, εστία ειρήνης και κράτος ευημερίας όλων των νόμιμων κατοίκων, εις τους αιώνας των αιώνων. Το χρωστούμε συν τοις άλλοις στους Αρκάδες ήρωες, και σ’ όλους τους άλλους, νεκρούς και αγνοουμένους, που θυσιάστηκαν πριν σαράντα τέσσερα χρόνια για να κρατηθούν ελεύθερες πατρικές εστίες πανάρχαιες.
ΙΟΥΛΙΟΣ 2018, άλλη μια τραγωδία βαραίνει την καρδιά και τον νου όλων μας. ΙΟΥΛΙΟΣ 1821 και ΙΟΥΛΙΟΣ 1974, άλλες δύο αποφράδες επέτειοι για τον Ελληνισμό. ΣΑΡΑΝΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ από την ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ στην Κύπρο, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Κύπρου συντηρούμε τις κοινές ΜΝΗΜΕΣ (τι είχαμε, τι χάσαμε [γιατί!], και τι μας πρέπει), ΤΙΜΟΥΜΕ τις αμέτρητες χιλιάδες όσων αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία, και διατρανώνουμε την απόφαση για σύντονο αγώνα εθνικής αξιοπρέπειας και προκοπής, τοις των προγόνων ρήμασι πειθόμενοι και κρατώντας ζωντανή την πλουσιότατη ελληνική παράδοση του τόπου.
Είναι γι’ αυτό ολόψυχες οι ευχαριστίες μας στον Δήμαρχο ΔΙΟΝΥΣΙΟ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ, στον Πρόεδρο ΓΙΩΡΓΟ ΜΑΡΚΟΛΙΑ και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μεγαλόπολης για την πρόσκληση να είμαστε σήμερα εδώ. Επιτρέψτε μου να προσθέσω τις ολόψυχες ευχαριστίες μου στα μέλη του Χορευτικού Ομίλου του Πανεπιστημίου Κύπρου, που κάθε χρόνο τέτοιες μέρες εδώ και δυόμισι δεκαετίες αφήνουν πρόθυμα την ξεγνοιασιά των διακοπών τους για να διατρανώσουν ‒σε περισσότερες από 200 ως τώρα παραστάσεις‒ με τον λόγο, τον χορό και το τραγούδι τους, με νεανική λεβεντιά κι αξιωσύνη πολλή, ελληνοπρεπέστατα, το «ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ», πως δεν θα επιτρέψουν να είναι αυτοί η τελευταία γενιά Ελλήνων στο νησί των Αχαιών οικιστών, της Αφροδίτης, των Αποστόλων Παύλου και Βαρνάβα και των διαχρονικών ηρώων και μαρτύρων της Ελληνικής ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ.
Αποτίνοντας τον νενομισμένο φόρο τιμής στα μέρη που περπάτησαν οι μακρυνοί κοινοί πρόγονοι και οι Αρκάδες ήρωες του 1974, παρακαλώ σας θερμά, αδέλφια, με τα λόγια του ποιητή: μη λησμονείτε την Κύπρο μας. Είναι κομμάτι πολύτιμο του Ελληνισμού.
ΑΝΔΡΕΑΣ Ι. ΒΟΣΚΟΣ
ΟΜΟΤ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ
ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ