Γιάννης Τσαρούχης
Ο Σεπτέμβριος είναι ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου. Κατά τον μήνα αυτό στην αρχαιότητα εορτάζονταν τα «μεγάλα Ελευσίνια». Μεγάλη εορτή, διάρκειας εννέα ημερών που γινόταν κάθε πέντε χρόνια. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών όλοι οι συμμετέχοντες λαμβάνουν μέρος στην μύηση των μεγάλων μυστηρίων της ζωής. Υποψήφιοι στα μυστήρια μπορούσαν να είναι όλοι, εκτός από τους εγκληματίες, τους άπιστους και τους υβριστές. Ο λαός μας τον λέει τον μήνα αυτό Σεπτέβρη, Σεπτέμπρη, Θεσέμπρη, Σταυρό, Σταυριάτη, Άϊ Νικόλα, Τρυγητή. Ο Σεπτέμβριος γενικά είναι ο μήνας των χρωμάτων, της αφθονίας και των γεύσεων, γι’ αυτό και στα χωριά μας λένε «Σεπτέμβρης, φάε ό, τι έβρεις, Οκτώβρη, που θα το ‘βρεις;» Του δίνουν γεύση τα μουστόγλυκα, οι μουσταλευριές, τα μουστοκούλουρα και οι μουστολαμπάδες από πετιμέζι και καρύδια. Του δίνουν άρωμα τα ώριμα φρούτα και τα χρώματα τα φύλλα που σιγά-σιγά κιτρινίζουν και γίνονται χαλκόχρωμα για να πέσουν. Τον Σεπτέμβριο σαν ευλογία η κατάξερη γη δέχεται τις πρώτες βροχές και ο τόπος «μαλλιάζει» , βγάζοντας δειλά-δειλά το πρώτο χορτάρι. Τον Σεπτέμβριο τα καλαμπόκια και τ’ αραποσίτια συγκεντρώνονταν σε μεγάλους σωρούς στα αλώνια για να ξεχωρίσουν τον καρπό από το στάχυ. Αυτή η δουλειά ήταν πραγματικό πανηγύρι. Τα κορίτσια και οι νέοι εύρισκαν την ευκαιρία να ιδωθούν, να φλερτάρουν , να ερωτευτούν. Αυτό το μήνα οι γεωργοί τον λένε και «Σποριάρη», γιατί ξεκινάνε τις προετοιμασίες για τη σπορά. Όμως, στην ψυχή όλων μας ο Σεπτέμβρης συνδέεται με το πρώτο καρδιοχτύπι από το πρώτο κουδούνισμα της πρώτης μέρας μας στο σχολείο……
Οι γιορτές του του Σεπτεμβρίου είναι μεγάλες και σημαδιακές, όπως λέγανε οι άνθρωποι της υπαίθρου. Την 1η του μήνα είναι η εορτή του Αγίου Συμεών του Στυλίτη. Μια γιορτή που οι άνθρωποι πρόσεχαν ιδιαίτερα. Ειδικά οι έγκυες γυναίκες απείχαν από κάθε εργασία, για να μην γεννηθεί το παιδί τους με το σημάδι του αγίου (Συμεων/σημαδευω).
Στις 14 γιορτάζεται η ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Στις εκκλησίες μοιράζεται βασιλικός, γιατί κατά την παράδοση, στο μέρος όπου βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει βασιλικός. Με το βασιλικό αυτό από την εκκλησία και με τον αγιασμό της ημέρας ετοιμαζόταν το νέο προζύμι για όλη τη χρονιά. Στις 23 Σεπτεμβρίου συμβαίνει η χειμερινή ισημερία.
Παροιμίες για τον Σεπτέμβρη…
Μάρτη και Σεπτέμβρη ίσια τα μεσάνυχτα. (ισημερία)
Τον Τρυγητή τ΄ αμπελουργού, πάνε χαμένοι οι κόποι.
Του Σεπτέμβρη οι βροχές, πολλά καλά μας φέρνουν.
Αν ίσως βρέξει ο τρυγητής, χαρά στον τυροκόμο.
Λαογραφικά Πελοποννήσου
Ιωάννης Γ. Ασημακόπουλος
Αρκαδικές Εκδόσεις «ΕΠΙΛΟΓΗ»
Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Η Σ
Φθινοπωρινές θυμίσεις
Σαν ήρθε το Φθινόπωρο και στα μαλλιά τα χιόνια
Αναζητώ νοσταλγικά της νιότης μου τα χρόνια.
Οι θύμισες ανθοφορούν σαν φρέζες μυρωδάτες
Τις στεναχώριες μου σκορπούν στις νιότης μου τις στράτες.
Καταλαγιάζει το μυαλό και το κορμί ορθώνει
Όπως το κύμα στο γιαλό το στήθος μου φουσκώνει.
Ειν’ η καρδιά που πάλλεται στης νιότης τις θυμίσεις
Φθινόπωρο σαν έρχεται μεθώ με αναμνήσεις……
Ηλίας Λαμπρόπουλος
Σεπτέμβρης μήνας, τι χαρά !!! ο Διόνυσος γιορτάζει.
Στους αμπελώνες η μουστιά από τις ρόγες στάζει.
Αμπελουργοί μεθύστακες διαλέγουν ρόγα-ρόγα
Τρυγούνε μόνο τις γλυκιές ώσπου να γίνουν λιώμα.
Στο δίχτυ τότε πιάνονται σαν του αφρού τα ψάρια
Όμορφα κίτρινα πουλιά πωλούνται στα παζάρια
Ανοίγουν πάλι τα σχολειά, γιορτάζουν η Αγάπη,
Πίστη, Ελπίδα και Σοφία, ποιός τους λογαριάζει !!!
Τα πρωτοβρόχια έρχονται το χώμα να δροσίσουν
Άγρια χόρτα βγαίνουνε τα ζώα να βοσκήσουν.
Τα φυλλοβόλα ρίχνουμε τα φύλλα τους στο χώμα
Και στη ροδιά γινήκανε στα κλώνια της τα ρόδια.
Η Δήμητρα πενθοφορεί, φεύγει η Περσεφόνη
Ο Πλούτωνας την καρτερεί, Χειμώνας πια ζυγώνει.
Φεύγουν τ’ αποδημητικά για μακρινό ταξίδι
Το Καλοκαίρι έφυγε, πέρασε σαν την Ήβη……
Ηλίας Λαμπρόπουλος
