Οι δίκαιοι αγώνες για την ελευθερία της πατρίδας, οι θυσίες και τα ηρωικά κατορθώματα των προγόνων μας έγιναν πηγή έμπνευσης για τους ανθρώπους των τεχνών, τους φιλέλληνες σε όλο τον κόσμο, τους απλούς ανθρώπους. Η τέχνη ανέλαβε έναν σημαντικό ρόλο: Να διαμορφώσει την κοινή γνώμη, να δημιουργήσει εθνική συνείδηση, να ενοποιήσει. Γοητεύει το κοινό, εξιδανικεύει, ξεσηκώνει!!!
«Χωρίς τη λευτεριά, τι θα ήσουν συ, Ελλάδα;
Χωρίς εσένα, Ελλάδα, τι θα ήταν ο κόσμος; (…)
Ελάτε, σεις λαοί όλων των χωρών,
Ελάτε και βοηθήστε να την κάνετε λεύτερη,
Αυτή που σας έχει κάνει όλους λεύτερους! (…)» Γκαίτε
Εμπρός! – Κωστής Παλαμάς
Εμπρός! Ολόρθοι, ατρόμαχτοι.
Μαυρίλα. Αστροπελέκι.
Μα το σπαθί γοργάστραψε,
και νά! η βροντή τουφέκι!
Στον Πίντο απ’ τον Ταΰγετο,
και στα Μπαλκάνια, ως πέρα,
μια η φλόγα, μια η φοβέρα,
κι ένας ο νους. Εμπρός!
Εμπρός, αδέρφια, ατράνταχτοι!
Κι αν πέφτει αστροπελέκι,
να! το σπαθί γοργάστραψε,
βρόντησε το τουφέκι.
Κρήτη, ο Μωριάς, η Ρούμελη,
εμπρός! η Ελλάδα λάμπει,
αχολογάν οι κάμποι,
καίνε οι καρδιές. Εμπρός!
Στους ανώνυμους αγωνιστές του ‘21 – Ηλίας Λαμπρόπουλος
Μπορεί να ήτανε φτωχοί, φτωχοί και πεινασμένοι
Τ’ άρματα να τους λείπανε αιώνες σκλαβωμένοι
Μπορεί να μην ταιριάξανε σε τίποτα< σε όλα
Για λεφτεριά μονιάσανε και τα ξεχάσαν όλα
Μπορεί να πέρασαν στρατοί και τύραννοι μιλιούνια
Λιοντάρι είχανε καρδιά να διώξουν την ακρίδα
Μπορεί να χάσανε πολλούς αγώνες και πολέμους
Ποτάμια αίμα χύσανε στις λεφτεριάς το γνέμα
Ντοπιολαλιές είχαν πολλές κάθε τόπου καρύδι
Κουρέλια είχαν φορεσιές για σπίτι τους καλύβι
Μια φλόγα είχαν στην καρδιά για λέφτερη πατρίδα
Πήραν τσεκούρι και φωτιά και διώξαν την αρκούδα.
Χαρά που το ‘χουν τα βουνά (κλέφτικο)
Μωρέ, χαρά που τo ’χουν, χαρά που το ’χουν τα βουνά,
χαρά που το ’χουν τα βουνά κι οι κάμποι περηφάνεια.Γιατί γιορτάζει η Παναγιά, γιορτάζει κι η πατρίδα.
Σαν βλέπουν διάκους με σπαθιά, παπάδες με ντουφέκια,
σαν βλέπουν και το Γερμανό, της Πάτρας το Δεσπότη,
για να βλογάει τ’ άρματα, να φχιέται τους λεβέντες.